6 Ekim 2018'de Yayımlanan Türk Parasının Kıymetini Koruma Hakkında Kanun Değişiklik Tebliği ve Çalışan Sözleşmelerine Etkisi

Hazine Bakanlığı'nın 17 Eylül 2018'de yapmış olduğu açıklamanın ardından kamuoyunca beklenen Tebliğ 6 Ekim 2018 Cumartesi günü yayımlandı. İşverenlerin gerekli olan hâllerde çalışan ile yapmış olduğu iş sözleşmelerini 13 Ekim 2018 tarihine kadar Türk Lirasına dönüştürmesi gerekmektedir.

30557 Sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan Türk Parasının Kıymetini Koruma Hakkında Kanun'un 32 Sayılı Kararına İlişkin Tebliğ (Tebliğ No: 2008-32/34)'de Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ (Tebliğ No: 2018-32/51) kapsamında personel iş sözleşmeleri açısından dikkat çeken önemli başlıklar aşağıdaki gibidir:

1. Yabancı Çalışanlar ile döviz veya dövize endeksli iş sözleşmesi düzenlenebilir mi?

32 Sayılı Karara ilişkin tebliğin 11'inci bendine göre Türkiye Cumhuriyeti Devleti ile vatandaşlık bağı bulunmayan ve Türkiye'de yerleşik kişilerin taraf olduğu iş sözleşmelerinde, sözleşme bedelinin ve bu sözleşmelerden kaynaklanan diğer ödeme yükümlülüklerinin döviz cinsinden veya dövize endeksli olarak kararlaştırılması mümkündür.

Bu madde kapsamında yabancı personel (expat) ile Türk Lirası sözleşmesi yapmak veya daha önce akdedilen sözleşmeleri dövizden Türk Lirasına döndürmek konusunda bir zorunluluk bulunmamaktadır. İlgili maddeye göre yabancı çalışanın yerli ya da yabancı (%50'sinden fazla hissesi yabancı kişi veya kuruluşlara ait) bir şirkette çalışması önemli değildir. Diğer taraftan çalışanın iş sözleşmesinin döviz cinsinden veya dövize endeksli olarak belirlenmesi tamamen ihtiyaridir.

2. T.C. Vatandaşı olan çalışanlar ile döviz veya dövize endeksli iş sözleşmesi düzenlenebilir mi?

A. Türk Şirketleri

%50'den fazla hissesi Türk Vatandaşlarına veya Türkiye'de mukim şirketlere (Türk Şirketleri) ait olan şirketlerde istihdam edilen Türk personel: 32 Sayılı Karara ilişkin tebliğin 3'üncü bendine göre Türkiye'de yerleşik kişiler; yurt dışında ifa edilecekler dışında kalan, kendi aralarında akdedecekleri iş sözleşmelerinde sözleşme bedelini ve bu sözleşmelerden kaynaklanan diğer ödeme yükümlülüklerini döviz cinsinden veya dövize endeksli olarak kararlaştıramazlar.

Türkiye'de yerleşik kişiler: 32 Sayılı Karar'da yurt dışında işçi, serbest meslek ve müstakil iş sahibi Türk vatandaşları dâhil, Türkiye'de kanuni yerleşim yeri bulunan gerçek ve tüzel kişileri tanımlamaktadır. Bu nedenle yurt dışındaki bir hizmet nedeniyle alınacak ücretler hariç olmak üzere Türk Vatandaşı personel ile döviz ya da dövize endeksli iş sözleşmesi imzalanamayacaktır. Mevcut sözleşmelerin de yasal süre içinde (12 Ekim 2018 son gün) Türk Lirasına çevrilmesi için ek bir protokol ile güncellenmesi veya yeni sözleşme düzenlenmesi gerekmektedir.

B. Yabancı Şirketler, Şube, Temsilcilik ve İrtibat Büroları

%50'den fazla hissesi Yabancı Ülke Vatandaşlarına ve Yabancı Kuruluşlara ait olan Türkiye'de kurulu şirketler (Yabancı Şirket), serbest bölgelerdeki şirketler ve ayrıca dışarıda yerleşik kişilerin Türkiye'de bulunan; şube, temsilcilik, ofis ve irtibat bürolarında istihdam edilen Türk personel: 32 Sayılı Karara ilişkin tebliğin 3'üncü bendine göre bu kuruluşlarda çalışan Türk personelin iş sözleşmeleri döviz cinsinden veya dövize endeksli olarak düzenlenebilecektir. Hâlihazırda bu şirketlerde bordrolu çalışan personelin döviz cinsinden olan sözleşmeleri ile ilgili bir işlem yapmaya gerek yoktur.

Bu madde ile 4875 sayılı Doğrudan Yabancı Yatırımlar Kanunu kapsamında Türkiye'de kurulu olan irtibat bürosu çalışanlarının dövizle ücret ödenmesi ile ilgili tereddütleri ortadan kaldırılmıştır.

Yukarıdaki tanımlar kapsamında eğer iş sözleşmesinde Türk Lirasına dönülmesi gerekiyorsa, sözleşmenin 13 Ekim 2018'e kadar imzalanması gerekmektedir. Süre oldukça kısa olduğu için tarafların en kısa sürede gerekli revizyonları yapmaları önemlidir.

Döviz sözleşmeleri için taraflar aralarında bir kur üzerinde mutabakata varırlarsa bu kur üzerinden Türk Lirasına dönebileceklerdir.

Eğer taraflar mutabakata varamazlarsa; söz konusu ücret tutarlarının 2 Ocak 2018 tarihinde belirlenen gösterge niteliğindeki Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası efektif satış kuru kullanılarak hesaplanan Türk parası cinsinden karşılığının 2 Ocak 2018 tarihinden itibaren ücretin yeniden belirlendiği tarihe kadar Türkiye İstatistik Kurumu'nun (TÜİK) her ay için belirlediği tüketici fiyat endeksi (TÜFE) aylık değişim oranları esas alınarak arttırılması suretiyle belirlenir.

Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası efektif satış kuru 2 Ocak 2018 tarihinde USD için 3,7776 ve EUR için 4,5525 olarak belirlenmiştir. Kurlara https://www.tcmb.gov.tr/kurlar/kurlar_tr.html adresinden ulaşabilirsiniz.

Diğer taraftan Ocak 2018 – Ekim 2018 arasındaki tüketici fiyat endeksi (TÜFE) aylık değişim oranları alttaki gibidir:

Örnek Hesaplama

Türk Şirketinde çalışarak döviz ücret alan bir personelin 1,000.00 USD ücret aldığını ve işveren ile mutabakata varamadığını varsayalım. Bu durumda 02 Ocak 2018 tarihindeki kura göre çevirim yapılacak ve bu tutarın üzerine sözleşme tarihine kadar olan TÜFE eklenecektir. Anlaşmanın 10 Ekim 2018'de gerçekleştiğini düşünürsek bu tarihe kadar Türkiye İstatistik Kurumu'nun her ay için belirlediği Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE) aylık değişim oranları esas alınarak arttırılması gerekecektir. Elimizde Eylül sonuna kadar olan veriler olduğundan 10 Ekim'e kadar gerekirse 10 günlük yaklaşık bir kıst oran alınabilir veya Eylül sonu oluşan 19,37 orandan yararlanılabilir.

Bu durumda;

1,000.00 USD x 3,7776 = 3.777,60 TRY "02 Ocak 2018 tarihindeki kur ile hesaplanan sözleşme ücreti"

3.777,60 TRY x 1,1937 = 4.509,32 TRY "Eylül 2018 sonu itibariyle belirlenen Türk Lirası TÜFE ile artırılmış sözleşme ücreti"

İlgili Tebliğe aşağıdaki linkten ulaşabilirsiniz:

Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında 32 Sayılı Karara İlişkin Tebliğ

Ek bilgiye ihtiyaç duymanız hâlinde lütfen müşteri temsilciniz ile irtibata geçiniz.