İş Arama İzni Nedir? İş Arama İzni Hesaplama

İş Arama İzni Nedir?

İş arama izni, çalışanın mevcut işinden ayrılmadan önce yeni bir iş bulma sürecinde kullanabileceği bir izin türüdür. Bu izin, çalışanın iş arama faaliyetlerine odaklanmasına ve potansiyel iş fırsatlarını değerlendirmesine olanak tanır. Çalışana ihbar süresi içinde ve mesai günlerinde kullanması için sağlanan bu hak "iş arama izni" olarak adlandırılmaktadır. 4857 sayılı İş Kanunu 17. madde uyarınca, çalışanın veya işverenin belirsiz süreli iş sözleşmesini bildirim süresi tanımak suretiyle fesih yoluna gitmesi hâlinde, yine İş Kanunu 27. madde uyarınca çalışana yeni iş arayabilmesi için izin verilmesi gerekmektedir. 27. maddede "Yeni İş Arama İzni" başlığı şu şekilde tanımlanmıştır.

"Bildirim süreleri içinde işveren, işçiye yeni bir iş bulması için gerekli olan iş arama iznini iş saatleri içinde ve ücret kesintisi yapmadan vermeye mecburdur. İş arama izninin süresi günde iki saatten az olamaz ve işçi isterse iş arama izin saatlerini birleştirerek toplu kullanabilir. Ancak iş arama iznini toplu kullanmak isteyen işçi, bunu işten ayrılacağı günden evvelki günlere rastlatmak ve bu durumu işverene bildirmek zorundadır. İşveren yeni iş arama iznini vermez veya eksik kullandırırsa o süreye ilişkin ücret işçiye ödenir. İşveren, iş arama izni esnasında işçiyi çalıştırır ise işçinin izin kullanarak bir çalışma karşılığı olmaksızın alacağı ücrete ilaveten, çalıştırdığı sürenin ücretini yüzde yüz zamlı öder."

İş Arama İzni Hesaplama

İş arama izni kişinin çalıştığı iş yerindeki toplam süre baz alınarak hesaplanmaktadır. İhbar sürelerine göre iş arama izni şu şekilde hesaplanır:

Çalışanın iş arama iznini günlük olarak veya toplu bir şekilde kullanma imkânı bulunmaktadır. Bu imkân ihbar sürelerinde bir değişikliğe yol açmaz.

İş Arama İzni Ücreti Hesaplama Örneği

Aylık brüt 22.500,00 TL ücret karşılığında haftanın 6 günü çalışılan bir iş yerinde; kıdemine göre 8 hafta bildirim öneline hak kazanan çalışan toplam (6 gün*2 saat) * 8 hafta= 96 saat yeni iş arama izin karşılığı ücrete hak kazanacaktır.

Bu durumda;

• Bir saat karşılığı yeni iş arama izni ücreti: (22.500,00 TL/225 saat)*2 (Artış Katsayısı) = 200,00 TL
• Toplam yeni iş arama izni ücreti: 200,00TL*96 (Toplam iş arama izin süresi) = 19.200,00 TL olacaktır.

İş Arama İzni Kaç Saat?

İş arama izni, ihbar süresi içerisinde günlük 2 saatten az olamaz ve bu süreler için çalışanın ücretinde herhangi bir kesinti yapılamaz. Ancak işveren ile çalışan arasında yapılan sözleşmede ihbar süreleri artırılmış ise iş arama izni süreleri de sözleşmede bulunan ihbar sürelerine göre belirlenir.

İş Arama İzni Nasıl Kullanılır?

İş arama izni, mesai saatleri içerisinde, yıllık ücretli izin ve hafta sonlarından bağımsız bir şekilde kullanılmaktadır. Çalışanın ihbar süresi içerisinde iş arayışında bulunurken iş yerlerinin açık ve mesai saatleri içerisinde olması önem arz eder. Ancak çalışanın izni kullanacağı zamanları hâlihazırda çalıştığı iş yerine önceden bildirmesi gerekmektedir. İhbar süresi içerisinde çalışan ile işveren arasında mevcut iş yerinde çalışmaya devam edilmesi kararı alınırsa, kullanılmış olan iş arama izinleri yıllık izin süresinden düşülemez.

İş Arama İznini Kimler Kullanabilir?

İş arama iznini belirsiz süreli iş sözleşmesi ile çalışan herkesin kullanma hakkı bulunmaktadır. Ancak belirli süreli iş sözleşmesi ile çalışan ve deneme süresi içerisinde olanlar bu haktan hariç tutulmuştur.

Denizciler ve gazeteciler iş arama izni hükümlerinden İş Kanunu çerçevesinde yararlanamamaktadır. Bu meslek gruplarının iş arama izni hakları; 854 sayılı Deniz İş Kanunu ve Türk Borçlar Kanunu’na göre şekillenmektedir. Türk Borçlar Kanunu’nun 421. maddesinde iş arama izni; "İşveren, belirsiz süreli hizmet sözleşmesinin feshi hâlinde, bildirim süresi içinde işçiye ücretinde bir kesinti olmaksızın, günde iki saat iş arama izni vermekle yükümlüdür. İzin saatlerinin ve günlerinin belirlenmesinde, iş yerinin ve işçinin haklı menfaatleri göz önünde tutulur." olarak yer almaktadır.

İş Arama İzninin Kullandırılmaması veya Eksik Kullandırılması

Belirsiz süreli iş sözleşmeli bir çalışanın iş arama izni hakkı İş Kanunu 27.madde’de; "İşveren yeni iş arama iznini vermez veya eksik kullandırırsa o süreye ilişkin ücret işçiye ödenir. İşveren, iş arama izni esnasında işçiyi çalıştırır ise işçinin izin kullanarak bir çalışma karşılığı olmaksızın alacağı ücrete ilaveten, çalıştırdığı sürenin ücretini yüzde yüz zamlı öder." olarak belirtilmiştir. Bu sebeple çalışanın iş arama izni talebi işveren tarafından reddedilemez.

İstifa Eden Çalışanın İş Arama İzni Hakkı

İstifa eden bir çalışan ihbar sürelerine uymak koşulu ile iş arama izni kullanabilir. Ancak iş ahlakı açısından da çalışan işten ayrılacağını önceden işverene bildirmelidir. İstifa eden çalışan, iş arama izni dilekçesini istifa dilekçesi ile iletmelidir.

İş Arama İzninde Maaştan Kesinti Yapılır mı?

İş arama izni süresince çalışanın maaşından herhangi bir kesinti yapılamaz. İş Kanunu’na göre iş arama izni ücretli izin kapsamında yer aldığından çalışanın hak ettiği maaşı tam olarak hesaplanır. Ayrıca kıdem ve ihbar tazminatlarından da kesinti yapılamaz.

Çalışan İş Arama İzni Yerine Ücret Talep Edebilir mi?

Çalışan, iş arama iznini kullanmak yerine ücretinin ödenmesini talep edemez. Bir başka ifadeyle talep etse bile işverenin ödeme zorunluluğu yoktur.

İş Arama İzni Şartları Nelerdir?

Özetleyecek olursak iş arama izni şartları aşağıdaki gibidir:

1. İş arama izni hakkı, işveren ve çalışan tarafından yapılan bildirimli fesihlerde söz konusu olmaktadır. Feshin çalışan ya da işveren tarafından yapılmış olmasının önemi yoktur. Her iki taraf için de bildirimli yapılan fesihlerde iş arama izni verilmelidir. Örneğin, çalışan bildirim yapmak suretiyle istifa etse ve başka bir iş bulduğunu belirtse dahi iş arama iznine hak kazanacaktır.
2. Çalışan ya da işveren tarafından yapılan haklı fesih hâllerinde bildirim süresi söz konusu olmayacağından iş arama iznine de hak kazanılamayacaktır. İhbar tazminatı ödenmek suretiyle bildirim süresi verilmeden yapılan fesihlerde çalışan yeni iş arama izni ücretine hak kazanamaz.
3. İhbar öneli döneminde iş akdi devam ettiğinden -dürüstlük ve iyi niyet kurallarına aykırı olmamak ve kötü niyetli kullanmamak şartıyla- iş arama izninin kullanma zamanını işveren belirler.
4. İş arama izni süresi bildirim (ihbar) süreleri içinde olmak üzere günde iki saatten az olamaz. Bu süre iş yerinde çalışılan günlere göre hesaplanır. Yine çalışanın çalıştırılmadığı hafta tatili ve ulusal bayram ve genel tatil günleri için yeni iş arama ücreti hesaplanmaz. Örnek: Haftanın 6 günü çalışılan bir iş yerinde; kıdemine göre 8 hafta bildirim öneline hak kazanan çalışan için günde 2 saatten az olmamak üzere haftanın 6 günü iş arama izni verilmelidir. Bu durumda iş arama izni süresi toplam (6gün*2saat)*8 hafta= 96 saat olarak hesaplanacaktır. İş yerinde 5 gün çalışılması durumunda aynı çalışanın hak kazanacağı iş arama izni süresi toplam (5gün*2saat)*8 hafta= 80 saat olarak hesaplanacaktır.
5. İş sözleşmesinin kısmi süreli, çağrı üzerine çalışma biçimi olmasının önemi bulunmamaktadır. Söz konusu biçimlerde çalışanlar da yeni iş arama iznine hak kazanmaktadır.
6. Çalışanın iş arama izninin kullanılmayarak karşılığı ücretini talep etmek hakkı yoktur. İş arama izni çalışanın isteği ile toplu olarak kullandırılabilir. Çalışan önceden toplu kullanma talebini işverene bildirmelidir. İşveren bu talebi karşılamak zorundadır.
7. İhbar dönemi içinde olmak üzere yeni iş arama izni verilmemesi veyahut eksik kullandırılması hâlinde o süreye ait ücret yüzde yüz zamlı olarak ödenmelidir. Bu ücrete, çalışanın çalışma karşılığı olmaksızın alacağı ücret dâhil değildir.

Ek bilgiye ihtiyaç duymanız hâlinde bizimle iletişime geçiniz.