09 Mayıs 2025
Huzur Hakkı Nedir? Huzur Hakkı Nasıl Hesaplanır?
×
Kurumsal yönetimin temel yapı taşlarından biri olan yönetim kurulları, şirket stratejilerinin belirlenmesi, risklerin yönetilmesi ve uzun vadeli değer yaratılması gibi birçok kritik işlevi üstlenir. Bu sorumlulukların karşılığında yönetim kurulu üyelerine yapılan ödemelerden en yaygın olanı ise huzur hakkıdır. Ancak huzur hakkının tanımı, yasal çerçevesi, vergilendirme süreci ve muhasebeleştirilmesi çoğu zaman kafa karıştırıcı olabilir. Peki, huzur hakkı nedir? Kimlere ödenir? Nasıl hesaplanır ve vergilendirilir?
Bu kapsamlı yazımızda; şirketlerde huzur hakkı uygulamasına ilişkin hukuki çerçeveden, hesaplama yöntemlerine, vergisel boyutundan muhasebeleştirme kayıtlarına kadar tüm süreci mevzuata dayalı olarak ele alacağız.
Huzur Hakkı Nedir?
Huzur hakkı, anonim veya limited şirketlerde yönetim kurulu üyeleri, şirket ortakları veya müdür statüsünde görev alan kişilere, toplantılara ayırdıkları süre ve stratejik sorumlulukları karşılığında ödenen düzenli ücreti ifade eder. Türk Ticaret Kanunu 394. madde (Anonim) ve Türk Ticaret Kanunu 623. madde (Limited) hükümleri gereği, tutar genel kurul/ortaklar kurulu kararıyla belirlenir; aksi hâlde yapılan ödeme geçersiz sayılır ve gider yazılamaz.
"Yöneticinin toplantıya huzurla gelmesini temin eden" bir katkı olarak tanımlanan bu gelir unsuru, günümüzde kurumsal yönetişim ve paydaş şeffaflığı açısından kritik bir metriktir.
Temel Özellikler:
- Ödeme Şekli: Genel kurul veya ortaklar kurulu kararıyla belirlenir.
- Brüt Esas: Ödemeler brüt tutar üzerinden yapılır; gelir vergisi, damga vergisi ve (varsa) SGK primleri brüt matraha uygulanır.
- Vergi Avantajı: Şirketler açısından vergiden indirilebilir bir giderdir. Ancak emsaline uygunluk şartı aranır.
- Şeffaflık Gerekliliği: Özellikle halka açık şirketlerde, faaliyet raporlarında veya KAP bildirimlerinde huzur hakkı bilgileri şeffaf şekilde ilan edilmelidir.
Huzur Hakkı Kimlere Verilir?
Huzur hakkı, doğrudan şirketin yönetim, müdürlük ya da denetim gibi organlarında yer alan kişilere ödenebilir. Önemli olan nokta, bu kişilerin şirketle işçi-işveren ilişkisi içinde olmamasıdır. Huzur hakkı, iş sözleşmesi karşılığında alınan maaşlardan farklıdır. Ancak Gelir Vergisi Kanunu çerçevesinde "ücret" niteliği taşıdığı için aynı şekilde vergilendirilir. Huzur hakkı, şirket türüne ve görev alan kişilere göre değişiklik gösterir:
| Şirket Türü | Hak Sahipleri | Yasal Dayanak | Notlar |
|---|---|---|---|
| Anonim Şirket | Yönetim Kurulu Üyeleri (ortak veya dışarıdan) | TTK 394 | Bağımsız üyeler dâhil. |
| Limited Şirket | Müdür veya Müdürler Kurulu Üyeleri | TTK 623 | Ortak olmayan müdür olabilir. |
| Kamu Kuruluşları & Dernekler | Meclis, denetim, danışma kurulları | Özel Kanunlar | 5393 s.K. m.32 gibi özel düzenlemeler. |
Not: Denetim veya danışma kurullarına yapılan ödemeler "huzur hakkı" değil, "danışmanlık ücreti" olarak sınıflandırılmalı ve karar defterine ayrı madde eklenmelidir.
Huzur Hakkı Nasıl Hesaplanır?
Huzur hakkı hesaplama süreci, brüt ödeme üzerinden yapılan yasal kesintilerin belirlenmesiyle şekillenir. Bu kesintiler, kişinin bordrolama ve vergi mükellefiyeti çerçevesinde değişiklik gösterebilir.
- Brüt Tutarın Tespiti
- Gelir Vergisi Stopajı (GVK m. 94)
- 0 – 158.000 TL %15
- 158.001 – 330.000 TL %20
- 330.001 – 800.000 TL %27
- 800.001 – 4.300.000 TL %35
- 4.300.001 + %40
- Damga Vergisi
- SGK Primi
- Anonim Şirket Yön. Kur. Üyesi → 4/B (BAĞ-KUR) | prim kesintisi şirket bordrosunda gösterilmez.
- Limited Şirket müdürü aynı zamanda hizmet akdiyle çalışıyorsa → 4/A prim uygulanır.
- Asgari Ücret İstisnası (GV & DV)
Genel/ortaklar kurulu kararıyla aylık sabit veya toplantı başına brüt tutar saptanır.
Huzur hakkı ücret sayılır. 2025 gelir vergisi dilimleri:
Brüt tutar × 0,00759.
2025 brüt asgari ücret (26.005,50 TL) tutarı Gelir Vergisi ve Damga Vergisinden muaf tutulur.
Huzur Hakkı Hesaplama Örneği
Varsayım: Aylık brüt huzur hakkının 80.000,00 TL ve üyenin başka bordro gelirinin olmadığını varsayalım.
| Kalem | Tutar | Açıklama |
|---|---|---|
| Brüt tutar | 80.000,00 TL | - |
| Asgari ücret istisnası | 26.005,50 TL | GV & DV'den muaf |
| Vergiye tabi matrah | 53.994,50 TL | 80.000,00 TL – 26.005,50 TL |
| Gelir vergisi stopajı | 8.099,17 TL | 53.994,50 TL × %15 |
| Damga vergisi | 607,20 TL | 80.000,00 TL × 0,00759 |
| Net ödeme | 71.293,63 TL | 80.000,00 TL – 8.099,17 TL – 607,20 TL |
(SGK primi kesilmediği senaryo)
Huzur Hakkı Vergilendirilmesi Nasıl Yapılır?
Huzur hakkı vergilendirme işlemi, gelir vergisi stopajı ve damga vergisi yönüyle çift yönlüdür. Şirket, bu ödemeyi gerçekleştirirken:
- Muhtasar Beyanname ile vergi dairesine beyan eder,
- İlgili stopaj ve damga vergisini öder,
- Ödemeyi içeren bordroyu hazırlar,
- Muhasebe sisteminde ücret gideri olarak kaydeder.
Eğer huzur hakkı ödemeleri, belirli bir yıl içinde Gelir Vergisi Kanunu'nda belirtilen sınırları aşarsa (2025 için 330.000 TL), kişi ayrıca yıllık gelir vergisi beyannamesi de vermek zorundadır.
Huzur Hakkı Hesaplamasında Nelere Dikkat Edilmeli?
Huzur hakkı uygulamalarında sıklıkla karşılaşılan hatalar, şirketlerin hem mali hem de hukuki yükümlülükler açısından riskle karşılaşmasına neden olabilir. Bu nedenle şu hususlara özellikle dikkat edilmelidir:
- Genel Kurul Kararı olmadan yapılan huzur hakkı ödemeleri geçersizdir. Mutlaka resmî karar alınmalı ve karar defterine kaydedilmelidir.
- Tutarlar belirlenirken emsal ücret analizi yapılmalıdır. Aksi takdirde, yüksek tutarlı ödemeler "örtülü kazanç dağıtımı" kapsamında incelenebilir.
- Aynı kişi hem huzur hakkı hem maaş alıyorsa, bu durumun bordrolarda açık şekilde gösterilmesi gerekir.
- Bordro sisteminde huzur hakkı ayrı kalem olarak muhasebeleştirilmeli, genel maaş bordrosuyla karıştırılmamalıdır.
- KVK ve GVK uyumu açısından yapılan ödeme ve kesintilerin şeffaf biçimde raporlanması önemlidir.
Huzur Hakkı Gider Olarak Gösterilebilir mi?
Huzur hakkı ödemeleri şirketler tarafından genel yönetim gideri olarak kaydedilebilir ve kurum kazancından indirilebilir. Ancak bu durumun geçerli olabilmesi için bazı koşulların sağlanması gerekir.
Nelere Dikkat Edilmeli?
- Karar Dayanağı: Genel kurul veya ortaklar kurulu kararıyla belirlenmiş olmalıdır.
- Belgelenebilirlik: Bordro, ödeme dekontu ve vergi beyannameleriyle desteklenmelidir.
- Emsal Ücrete Uygunluk: Ödeme tutarı, benzer pozisyon ve sektörlerdeki emsal düzeylerle uyumlu olmalıdır.
- Muhasebe Kaydı: Genellikle 770 (Genel Yönetim Giderleri) hesabında izlenir.
Örtülü Kazanç Riski
Piyasa ortalamasının çok üzerindeki ödemeler, örtülü kazanç olarak değerlendirilebilir ve vergi incelemelerinde reddedilebilir. Bu nedenle ödeme tutarının belirlenmesinde dikkatli olunmalı, gerekirse bağımsız ücret araştırmalarından faydalanılmalıdır.
Bilgilendirme Metni!
