Anayasa Mahkemesi: İşe İadeye İlişkin Arabuluculukta Asıl ve Alt İşverenin Birlikte Katılımı Şartı Ölçülülük İlkesine Aykırı

Adana 6. İş Mahkemesi, 12 Ekim 2017 tarihli ve 7036 sayılı İş Mahkemeleri Kanunu’nun 3. maddesinin on beşinci fıkrasında yer alan, "Asıl işveren-alt işveren ilişkisinin varlığı hâlinde işe iade talebiyle arabulucuya başvurulduğunda, anlaşmanın gerçekleşebilmesi için işverenlerin arabuluculuk görüşmelerine birlikte katılmaları ve iradelerinin birbirine uygun olması aranır." hükmünün Anayasa'ya aykırı olduğu gerekçesiyle iptali istemiyle Anayasa Mahkemesi'ne başvurmuştur.

Anayasa Mahkemesi, itiraz konusu kuralın Anayasa'ya aykırılık iddiasını incelemiştir. Mahkeme, Anayasa'nın 13. maddesinde güvence altına alınan ölçülülük ilkesinin üç alt unsuru olan; elverişlilik, gereklilik ve orantılılık ilkeleri çerçevesinde yaptığı değerlendirme sonucunda, kuralın orantılılık alt ilkesi yönünden ölçülülük ilkesini ihlal ettiği sonucuna varmıştır.

Kararda, söz konusu düzenlemenin işçiye asıl işveren-alt işveren ilişkisinin varlığını araştırma ve arabuluculuk sürecini her iki işverene karşı birlikte yürütme yükümlülüğü getirdiği, bu durumun ise işçiye ağır bir külfet yüklediği ifade edilmiştir.

Mahkeme, işçinin çoğu durumda asıl işveren-alt işveren ilişkisinden haberdar olmasının mümkün olmadığını, buna rağmen arabuluculuk başvurusunun geçerliliğinin her iki işverenin birlikte katılımına bağlanmasının ölçülülük ilkesine aykırılık oluşturduğunu vurgulamıştır.

Bu itibarla, 17 Ekim 2025 tarihli Resmî Gazete'de yayımlanan Anayasa Mahkemesi kararıyla, işe iade talebiyle arabulucuya başvurulduğunda, anlaşmanın gerçekleşebilmesi için görüşmelere asıl işveren ile alt işverenin birlikte katılmasını öngören 7036 sayılı İş Mahkemeleri Kanunu’nun 3. maddesinin on beşinci fıkrasının Anayasa'ya aykırı olduğuna ve iptaline karar verilmiştir.

Sonuç

Karar, asıl işveren ve alt işverenlerin hukuki ilişkilerini şeffaf ve belgelenebilir şekilde düzenlemelerinin önemini bir kez daha ortaya koymuştur. Özellikle alt işverenlik sözleşmelerinin, çalışanların fiilen kimin yönetimi ve denetimi altında çalıştığını açık biçimde gösterecek şekilde düzenlenmesi, ileride doğabilecek uyuşmazlıkların önlenmesi açısından önem taşımaktadır. Ayrıca işverenlerin, arabuluculuk sürecine katılım konusunda iletişim ve iş birliği mekanizmalarını güçlendirmeleri hem yargısal süreçlerin kısalmasına hem de uzlaşma kültürünün gelişmesine katkı sağlayacaktır.

İlgili karara buradan ulaşabilirsiniz.